# نقش روحانیت در ماندگاری انقلاب
عنوان یادداشت:
نقش روحانیت در ماندگاری انقلاب
فاطمه بختکی فارغ التحصیل سطح3
مدرسه نجمه خاتون(س)
fatemebakhtaki@yahoo.com
چکیده:
با توجه به گذشت حدود 40 سال از گذشت انقلاب اسلامی ایران دشمنان همچنان در مقابل عظمت و اقتدار این انقلاب خدایی عاجز مانده و نتوانسته اند کوچکترین خدشه ای به آن وارد کنند هرسال که می گذرد درخت انقلاب تنومندتر شده و ریشه دوانده و شاخ و برگهایش در همه جای جهان سایه می اندازد؛چرا که این شجره طیبه ریشه در بهشت دارد و شاخ برگ هایش در دنیاست و عروه الوثقی است و با خون شیهدان آبیاری شده است و با اصول و اعتقادات محکمی دارد که حتی شدیدترین تند بادها هم نمی تواند تکانی به آن بدهد. می توان گفت درخت انقلاب ارکانی دارد که عبارتند از: روحانی بودن، اسلامی بودن، مردمی بودن، حق بودن و تداوم و استمرار در کل جهان. رکن اصلی و رهبر انقلاب روحانی است و مردم هم پیرو روحانیت اند چرا که روحانیت با مردم اند و حرف دل و درد دل مردم را می دانند و همه این ارکان پایه و اساسش به روحانیت برمی گردد. راهکارهای عمیلاتی برای تدلوم این انقلاب توسط روحانیت عبارتند از: تلاش برای تهذیب و تربیت طلاب،افزایش استحكام معنوى جامعهى علمى روحانيت، رفتار و برخورد صریح و بی حاشیه، زهد و دوری از دنیا طلبی، اخلاص، بصیرت و دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی، دشمن شناسی و نحوه برخورد با دشمن.
واژگان کلیدی: روحانیت ، انقلاب، ماندگاری، حق، اقتدار
مقدمه
با توجه به گذشت حدود 40 سال از گذشت انقلاب اسلامی ایران دشمنان همچنان در مقابل عظمت و اقتدار این انقلاب خدایی عاجز مانده و نتوانسته اند کوچکترین خدشه ای به آن وارد کنند هرسال که می گذرد درخت انقلاب تنومندتر شده و ریشه دوانده و شاخ و برگهایش در همه جای جهان سایه می اندازد؛چرا که این شجره طیبه ریشه در بهشت دارد و شاخ برگ هایش در دنیاست و عروه الوثقی است و با خون شیهدان آبیاری شده است و با اصول و اعتقادات محکمی دارد که حتی شدیدترین تند بادها هم نمی تواند تکانی به آن بدهد. می توان گفت درخت انقلاب ارکانی دارد که عبارتند از: روحانی بودن، اسلامی بودن، مردمی بودن، حق بودن و تداوم و استمرار در کل جهان. رکن اصلی و رهبر انقلاب روحانی است و مردم هم پیرو روحانیت اند چرا که روحانیت با مردم اند و حرف دل و درد دل مردم را می دانند و همه این ارکان پایه و اساسش به روحانیت برمی گردد.
مبناها و پایه های انقلاب
پایه گذار انقلاب، بزرگمردی از تبار روحانیت است؟ و خود بزرگترین نقش را در این انقلاب دارد و تمام کسانی که بویی از خمینی برده اند و تمام کسانی که پا در جای پای ایشان گذاشته اند بیشترین نقش را در ماندگاری انقلاب امام (ره) دارند. امروزه حوزه های علمیه یک سنگر است؛ سنگری برای دفاع از دین و انقلاب؛ یکی از رسالتهای روحانیت در این سنگر دفاع از ارزشهای انقلابی و تداوم راه امام (ره) است. تمام انقلاب هایی که در دنیا به وقوع می پیوندد یا به نتیجه نمی رسد یا چند صباحی بیشتر عمر ندارد اما انقلاب اسلامی ایران با وجود اینکه تحت حملات بیشماری از غرب قرار گرفته است ولی با این وجود بیشترین ماندگاری را داشته و هر سال بیشتر از قبل، غرب شیفتگانش را به خود جذب کرده است و هر سال دشمنان و مخالفانش ناامید کرده است.
تفاوت های انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب ها
بدون شک انقلاب اسلامی ایران با همه انقلاب ها تفاوتی اساسی دارد: اولا پیدایش انقلاب با جنبشی روحانی و اسلامی است که پیدایش آن ریشه در روحانیت دارد. ثانیا در کیفیت مبارزه هم با انقلابهای دیگر فرق دارد که در مبارزات آن مردم با جان و دل و اعتقادی راسخ و امید به خدای لایتناهی مبارزه می کردند اگرچه دستشان خالی بود امام کمی تردیدی در پیروزی انقلاب نداشتند چرا که حق همواره پیروز و سرافراز است. انگیزه ی انقلاب، قیام انگیزه ای خدایی است.( صحیفه ی انقلاب، وصیتنامه ی امام خمینی، سازمان چاپ و انتشارات ۱۳۶۹، ص ۷.) ماهیت این انقلاب اسلامی است و روحانیت در تداوم راه اسلام است.و می توان گفت جنس روحانیت و انقلاب اسلامی ایران یکی است و بنابراین بیشترین اثر در ماندگاری انقلاب از سوی روحانیت است.
انقلاب در حوزه های علمیه
اگر نگاهی به تهاجمات غرب داشته باشیم به خوبی متوجه می شویم که بیشترین حملات دشمن نسبت به انقلاب، متوجه حوزه های علمیه است؛ چرا که می دانند این سنگرها پایه و اساس نظام جمهوری اسلامی و انقلاب خمینی است. انقلاب ما حق است و حوزه های علمیه برای دفاع از حق بنا نهاده شدند.
ویژگیهای انقلاب
حضرت آیت الله خامنه ای ماندگاری انقلاب را ناشی از سخن حق انقلاب می دانند: سخن انقلاب، سخن حق است. این، خاصیت حق است که جاودان می ماند:
« مَثَلاً کلِمَةً طَیبَةً کشَجَرةٍ طَیبَةٍ »( سوره ی ابراهیم، آیه ی ۲۴)؛ این یک درخت پاکیزه و سالم و خوش نهادی است که در زمین سالم رشد می کند. أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاء(سوره ی ابراهیم، آیه ی ۲۵)؛ ریشه اش محکم است، شاخ و برگش هم رفته بالا. تُؤْتِی أُکلَهَا کلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا؛ میوه ی او هم همیشگی است و در هر فصلی میوه ی خود را می دهد.(بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان به مناسبت سالروز قیام مردم تبریز ۱۳۸۸/۱۱/۲۸)
مراد ازكلمه« طيبه» كه به« درخت طيب» تشبیه شده ، عبارت است از عقايد حقى كه ريشهاش در اعماق قلب و در نهاد بشر جاى دارد زيرا خداى تعالى در خلال همين آيات، به عنوان نتيجه گيرى از مثلها مىفرمايد:« يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ …». و مقصود از« قول ثابت» هم، بيان كلمه است،كلمه ای كه بر اساس اعتقاد و عزم راسخ استوار بوده و صاحبش پاى آن مىايستد، و عملا از آن منحرف نمىگردد و خداى تعالى نزديك به اين معنا را در آيه ديگرى، در چند جاى از كلامش خاطر نشان ساخته است. از جمله فرموده» إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»(احقاف/13) و فرموده« إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا»(سجده/30)
و مراد از قول همانا كلمه توحيد، و شهادت از روى حقيقت به يكتايى معبود است و قول به وحدانيت خدا، و استقامت بر آن، قول حقى است كه داراى اصلى ثابت است، و به همين جهت از هر تغير و زوال و بطلانى محفوظ مىماند، و آن اصل، خداى، عز اسمه و يا زمينه حقايق است، و آن اصل داراى شاخههايى است كه بدون هيچ مانع و عايقى از آن ريشه جوانه مىزند، و آن شاخهها عبارت است از معارف حق فرعى و اخلاق پسنديده و اعمال صالح، كه، مؤمن، حيات طيبه خود را بوسيله آنها تامين نموده و عالم بشريت و انسانيت، بوسيله آنها رونق و عمارت واقعى خود را مىيابد.( ترجمه تفسير الميزان،ج12، 74 )
همچنين هر كلمه حق و هر عمل صالحى، مثلش اين مثل است،« اصلى ثابت و فروعى پر رشد و نما، و ثمراتى طيب و مفيد و نافع دارد» و مثل انقلاب اسلامی امام خمینی ره در ایران هم همین مثل است.
راهکارهای عملیاتی
برای تدوام انقلاب اسلامی توسط روحانیت یا به عبارت دیگر ماندگاری روحانیت در خط انقلاب رهکارهایی از دیدگاه مقام معظم رهبری ارائه شده است که در این قسمت به آنها پرداخته می شود.
تلاش برای تهذیب و تربیت طلاب
در این باره می فرمایند: «اعتقادم اين است كه بزرگان علماى حوزههاى علميه در سراسر كشور، مىتوانند و مىبايد نهايت سعى و تلاش را در استحكام فكرى و اخلاقى و علمىِ يكايك طلاب و روحانيون بكنند و از اين قضيهى مهم آسان نگذرند. به همين طريق، با زشتيهاى داخل صنف روحانيت نيز مقابله كنند. چقدر امام عزيز (ره) نسبت به اين قضيه، با دقت و هوشيارى برخورد مىكردند؛ به همين خاطر دستور دادند دادگاه ويژهى روحانيت، براى مقابله با كجىهاى اين جامعه به وجود آيد. ايشان احكام مسئولان آن دادگاه را نوشتند، من هم تنفيذ و تأييد كردم. بايد آن دادگاه با قوّت و قاطعيت عمل كند، تا جامعهى روحانيت بتواند زيبايى و درخشندگى و صفاى معنوى خود را بيش از پيش نشان دهد. حقيقتاً علماى دين، اعلام دين هستند. هر عالِمى، يك عَلَم براى اسلام و يك حجت بر دوست و دشمن است. «حجة الاسلام» به معناى واقعى كلمه، همين منظور را افاده مىكند.[1]
افزایش استحكام معنوى جامعهى علمى روحانيت
حضرت آیت الله خامنه ای برای افزایش علمی و تقویت بنیه علمی و معنوی رو حانیت می فرمایند: «علماى محترم در اين زمينه، عملًا و فكراً و مشياً و زيّاً وارد شوند؛ زيرا آبروى روحانيت، آبروى اسلام و انقلاب- بخصوص آبروى امام- است».[2]
بنابراین یکی از عوامل که می تواند در انقلابیگری رو حانیت جهت تداوم و ماندگاری انقلاب اسلامی موثر باشد تقویت بعد معنوی و علمی رو حانیت است.
رفتار و برخورد صریح و بی حاشیه
یکی از عواملی که می تواند موجب محبوبیت روحانیت و انقلاب و تداوم روحانیت در خط انقلاب باشد، دوری جستن از رفتارهایی است که موجب ابهام یا تردید یا بدبینی مردم به روحانیت و انقلاب می شود.در این باهر روحانیون باید برخورد صریح و روشنی داشته باشند و از پرداختن به اموری که از نظر اسلام ناپسند است دوری نمایند.
زهد و دوری از دنیا طلبی
دنیا طلبی یکی از عواملی است که موجب دوری فرد از خداوند می شود و بنابراین موجب می شود فرد به شعائر و ارزشهای اسلامی بی توجه و بی تفاوت باشد و تنها به منافع خود بیندیشد و حتی به زیردستان و اطرافیان خود هم توجه ننماید، چنین فردی نه تنها در تداوم انقلاب نقشی ندارد بلکه خود یکی از آفات انقلاب است. بنابراین یکی روحانیون باید از دنیاطلبی و وابستگی به دنیا دوری نمایند.
اخلاص
مهمترین عنصری که می تواند در پایبندی فرد به انقلابیگری مؤثر باشد انگیزه الهی و خدایی است. تداوم این انگیزه می تواند در تدوام انقلاب نقش اساسی ایجاد کند.
بصیرت و دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی
یکی از مهمترین جلوه های بصیرت، دفاع از ارزشهای اسلام و انقلاب است. بنابراین یک روحانی برای اینکه بتواند در ماندگاری انقلاب نقش ایفا نماید، باید از ارزشها و شعائر اسلامی دفاع و حمایت نماید و خودش هم انقلابی باشد و همواره در صحنه حاضر باشد.
دشمن شناسی و نحوه برخورد با دشمن
یک از راهکارهای اساسی در حفظ انقلاب، دشمن شناسی است، مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:«روحانی این زمان، از این امکان باید حداکثر استفاده را بکند؛ با افکار جدید آشنا شود، راهها و شیوه های دشمن را بشناسد و به زمان خودشان عالم شود «العالم بِزَمَانِهِ» (کلینی، الکافی، ج1،ص26؛ بحارالانوار، ج68، ص307.)»
دو دسته از مردم، نفوذ دشمن را تسهيل مىكنند: دستهى اول، مغرضها و كسانى كه با اسلام و انقلاب و نظام جمهورى اسلامى و روحانيت و حاكميت ارزشهاى اسلامى مخالفند- البته اينها بسيار كم هستند ولى بىاثر نيستند- و دستهى دوم كسانى هستند كه غرض ندارند، اما غافل و ناآگاه و بازىخوردهى دست مغرضها هستند. دستهى دوم را بايد آگاه كرد و نسبت به دستهى اول، مسئولان بخشهاى مختلف كشور تصميمگيرى مىكنند.[3]
نتیجه:
با توجه به اینکه اکثر انقلاب های جهان با شکست موجه می شوند و یا ببیش از چند صباحی ادامه ندارند. اما انقلاب اسلامی ایران نزدیک به یک دهه است که علاوه بر تداوم توانسته است دستاوردهای مهمی از خود به یادگار گذاشتهو بر اقصی نقاط جهان تأثیر گذار باشد، به عبارت دیگر درخت انقلاب در سراسر جهان ریشه دوانده و توانسته است در مقابل دشمنان و مستکبران قد علم کند و ثمراتش هم جهانی و برون مرزی است. در تداوم و ماندگاری این انقلاب عوامل بسیاری تأثیرگذار هستند که یکی از مهمترین آنها روحانیت است و با توجه به اینکه اساس و پایه انقلاب با روحانیت شروع شده و این عامل متصل به خدا بوده و با انگیزه خدایی و اخلاص به میدان آمده است بنابراین بیشترین سهم را در ماندگاری انقلاب دارد.
منابع
1. سعادتمند، رسول،اخلاق و تهذیب روحانیت از دیدگاه امام خمینی(ره)ريال قم انتشارات تسنیم،چاپ دوم، 1386.
2. امینی، ابراهیم، رهنمودهایی به طلاب و دانشجویان جوان، قم، مرکز نشر هاجر، چاپ دوم، تابستان1397.
3. حسین خانی، هادی،نقش تربیتی مدیران،قم مرکز مدیریت حوزه های علمیه،1395.
[1] (04/ 04/ 1368) سخنرانى در مراسم بيعت گروه كثيرى از ائمهى جمعه و روحانيون استان مازندران و اصفهان و علما و طلاب كشورهاى اسلامى مقيم ايران
[2] -04/ 04/ 1368) سخنرانى در مراسم بيعت گروه كثيرى از ائمهى جمعه و روحانيون استان مازندران و اصفهان و علما و طلاب كشورهاى اسلامى مقيم ايران
[3] (04/ 04/ 1368) سخنرانى در مراسم بيعت امامجمعه و نمايندهى ولى فقيه و قشرهاى مختلف مردم سمنان، ائمهى جمعه و قشرهاى مختلف مردم كرج، شيروان، قوچان، كازرون و جمعى از بسيجيان نيشابور