ساقی کوثر

?نصایح ?

? ابوذر فرماید:

در دو مجلس بیش منشین، یکی آن که در طلب رزق حلال باشد، دیگر آن که برای آخرت منعقد گردد، در پی مجلس سومی مرو که سودی ندارد.

سخن را دو نیمه کن: نیمی در کار آخرت، و نیمی در طلب رزق حلال قرار ده، غیر ازاین دو هر سخنی زیان دارد.

مال را دو قسمت کن: قسمتی در هزینه ی زندگی و قسمتی به راه آخرت صرف کن، مخارج دگر زیانبخش است.

دنیا را ساعتی بدان که بین گذشته و آینده است، چراکه گذشته از دست رفته، و آینده شاید به دست نیاید، ساعت کار همان وقت حاضر است.

الان به خود بپرداز، و از گناه بپرهیز، اگر جز این کنی هلاک خواهی شد.

? #منبع : نصایح و سخنان چهارده معصوم / ص92

?پرسش
آيه «عبس و تو‌لی» درمورد رفتار پيامبر با يك نابينا نازل شده. آيا اين با عصمت پيامبر منافات ندارد؟

?پاسخ
خطاب این سوره و آیات بسیار محکم و تند آن به هیچ وجه پیامبر اکرم (ص) نمی ‌باشد، بلکه فرد ثالثی است. فردی که ثروتمند بود و از حضور یک کور در جمع و نشستن در کنار او ناراحت شد و خودش را جمع و جور کرد. مرحوم علامه‌ی طباطبایی در المیزان، پس از تفسیر ادبی افعال و ضمایر آیه که بیانگر مخاطب بودن دیگری است، به نقل از سيد مرتضى «علم الهدى» (قدّس اللّه روحه) می ‌نویسد:

در ظاهر آيه ‏هاى سوره «عبس» قرينه‏ اى وجود ندارد كه خطاب هاى عتاب آميز آن مربوط به پيامبر اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) باشد، بلكه به صورت خبر و گزارش محضى است كه به فرد خاصّى به عنوان «مخبر عنه» در آن تصريح نشده و آن فرد، مشخص نگرديده است.

علاوه بر اين، در آيات مذكور مطالبى به چشم مى ‏خورد كه نشانگر آن است: آماج اين سخن ها عبارت از پيامبر اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) نمى ‏باشد، زيرا عبوس و دژم شدن- حتى با دشمن و بيگانه از اسلام- در خور مقام اخلاقى آن حضرت نبوده است تا چه رسد به آنكه در برابر مؤمنان مشتاق هدايت عبوس و دژم گردد.

مضاف بر این که خلق عظیم و کریمانه شخص پیامبر اکرم (ص) در قرآن کریم تصریح شده است. مرحوم علامه (ره) سپس در تفسیر این آیه به یک روایت محکم اشاره نموده و می ‌فرماید:

بنابراين ظاهرا چنين به نظر مى‏ رسد كه «عَبَسَ وَ تَوَلَّى …» ناظر به فرد ديگرى غير از پيامبر گرامى اسلام (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) مى ‏باشد. چنانكه از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه مى ‏فرمود: اين سوره در باره شخصى از بنى اميه نازل گرديد كه در حضور نبّى اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) به سر مى‏ برد. همزمان با حضور او عبد اللّه بن ام مكتوم بر آنها وارد شد. اين مرد اموى از حضور يافتن عبد اللّه بدش آمد و نسبت به او احساس و اظهار تنفر مى‏ نمود، و خود را «جمع و جور» مى ‏كرد و روى درهم مى ‏كشيد و چهره خويش از او برمى ‏گرداند و از وى فاصله گرفت.

خداوند متعال اين حالت نكوهيده آن مرد اموى را در قرآن كريم بازگو فرموده و كردار او را با بيان و سخن عتاب آميز، زشت و ناخوش آيند بر شمرد و فرمود:

«عَبَسَ وَ تَوَلَّى. أَنْ جاءَهُ الْأَعْمى‏. وَ ما يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى. أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرى‏. أَمَّا مَنِ اسْتَغْنى‏ فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّى. وَ ما عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى. وَ أَمَّا مَنْ جاءَكَ يَسْعى‏. وَ هُوَ يَخْشى‏، فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى» (عبس 1- 10).

? نصایح ?

اول چیزی که در ترازوی عمل می نهند اخلاق نیک و سخاوت است، هنگامی که خدا ایمان را آفرید ایمان از خدا خواست که نیرویش دهد، خداوند به خوی نیک و سخاوت او را تقویت کرد، و چون کفر را آفرید آن هم خواهش کمک کرد، خداوند به بخل و بدخویی او را قوت بخشید. (خواستن ایمان و کفر از راه مثال است یعنی : ایمان اقتضای آن دو صفت و کفر اقتضای این دو صفت را دارد.)

?نصایح و سخنان چهارده معصوم (ع) / 78

? نصایح ?

? هر که سه حالت دارد از سه چیز محروم نیست:

هر که توفیق دعا دارد نعمت اجابت دارد
آن که خوی سپاسگزاری دارد، زیادی نعمت دارد
و آن که صفت توکل دارد، تحت کفالت خدا است

خداوند فرموده: هر که بر خدا توکل کند هم او وی را کافی است؛ اگر شکر گزارید نعمتتان را زیاد می کنم، مرا بخوانید تا جوابتان دهم.

? منبع : نصایح و سخنان چهارده معصوم (ع) / ص147

?«ظرافت برخورد با فقیر» ?

?علامه تهرانی گوید: یکی از رفقای نجفی ما که در حال حاضر از بزرگان نجف است، برای من نقل کرد که: من یک روز به مغازه سبزی‌فروشی رفته بودم، دیدم مرحوم میرزا علی آقا قاضی‌قدس سره خم شده و مشغول جدا کردن کاهو است، امّا برعکس کاهوهایی که از تازگی افتاده و برگ‌های خشن دارند را جدا می‌کند. من کاملاً متوجه بودم تا این‌که مرحوم قاضی کاهوها را به صاحب مغازه داد و وزن کرد و آن‌ها را در زیر عبا گرفت و روانه منزل شد. من در آن روز طلبه جوانی بودم و او پیرمرد شده بود، به‌دنبالش رفتم و عرض کردم: آقای من! سؤالی دارم و آن این‌که چرا شما برعکس دیگران این کاهوهای نامطلوب را جدا کردید؟

مرحوم قاضی فرمود: این مرد فروشنده، شخص بی‌بضاعت و فقیری است و من گاه‌گاهی به او کمک می‌کنم و نمی‌خواهم چیزی بلاعوض به او داده باشم تا عزّت و آبروی او از بین برود و ثانیاً خدای ناخواسته به مجانی گرفتن عادت کند و در کسب هم ضعیف شود. ضمن این‌که برای ما فرقی ندارد که کاهوی لطیف و نازک بخوریم یا از این کاهوها استفاده کنیم و من می‌دانستم که این‌ها خریداری ندارد و ظهر که مغازه خود را می‌بندد آن‌ها را بیرون خواهد ریخت، از این‌رو برای این‌که ضرر نکند آن‌ها را خریداری کردم.

پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله فرمود: «مَنْ اَکْرَمَ فَقیراً مُسلِماً لَقِیَ اللَّهَ یوْمَ الْقِیامَةِ وِ هُوَ عَنْهُ راضٍ.» کسی که مسلمان فقیری را اکرام کند خدا را در روز قیامت ملاقات نماید در حالی‌که از او راضی است.