ساقی کوثر

? سوال
آيا نفخ روحي كه در قرآن آمده، منظور در عالم رحم است يا در جاي ديگري بوده است؟

? پاسخ
«نفخ» به معناي دميدن در چيزي است. و واژه ي نفخ در قرآن، 7 مرتبه آمده و در 6 مرتبه اشاره به نفخ در صور، كه در پايان جهان و در قيامت صورت مي گيرد دارد و يك مرتبه در سورة سجده آيه 9، اشاره به نفخ روح دارد: ثمَّ سوّية و نفخ فيه من روحه … سپس بدنش را آراستيم و در آن از روح خويش دميديم.

آيه ي فوق اشاره به رحم مادر دارد. زماني كه نطفه منعقد مي شود تنها يك نوع«حيات نباتي» است و داراي تغذيه و رشد و نمو است ولي از حس و حركت كه نشانه حيات حيواني و قوه ادراكيه كه نشانه حيات انساني است. در آن خبري نيست. اما تكامل نطفه به مرحله اي مي رسد كه شروع به حركت مي كند كه قرآن تعبير به نفخ روح مي نمايد و از لحاظ حقوق اسلامي، اگر جنايتي به جنين صورت بگيرد و جنين سقط شود و از چهار ماه بيشتر باشد. حكم يك انسان كامل را دارد و لذا لازم است ديه يك انسان كامل پرداخت شود.

خداوند، روحي كه به انسان دميده را به خود نسبت مي دهد. واژه ي «روحي» نشان دهنده آن است كه روح انسان روح الهي است و اضافه، اضافه تشريفي است به اين معنا كه مقام انسان رابالا ببرد.

اما در جاهاي ديگر از آيات قرآن«نفخ روح» اشاره به حضرت آدم ـ عليه السّلام ـ دارد. براي مثال، در سورة حجر آية 29 و سوره ص، آية 72 آمده است:«نفخت فيه من روحي … . از روح خود در حضرت آدم دميدم» اشاره به خلقت حضرت آدم از خاك و دميدن روح دارد.

? #انتخابات ?

?امام خمینی(ره) :

«نگویید که دیگران رأی می دهند. من هم باید رأی بدهم، تو هم باید رأی بدهی، آن روستایی هم که در کنار مزرعه خودش کار می کند باید رأی بدهد؛ تکلیف است. این یک تکلیف الهی است… ما مکلفیم به اینکه در امور دخالت کنیم. ما مکلفیم در امور سیاسی دخالت کنیم؛ مکلیفم شرعاً؛ همان‏طور که پیغمبر می کرد؛ همان طور که حضرت امیر می کرد… این تکلیف آقایان است که راجع به مسائل اسلامی، که پیش می آید، چه وکیل بخواهید تعیین کنید و چه ـ عرض بکنم که ـ رئیس جمهور بخواهید تعیین کنید، باید در صحنه باشید؛ عذری ندارید که بروید کنار بنشینید.»

? پرسش
اگر انبیاء الهی انسان‌های کامل بوده‌اند، پس چرا خداوند ایشان را امتحان می‌کرد؟

? پاسخ
برای روشن‌تر شدن موضوع باید ابتدا به مفاهیم دو واژه‌ی «کمال» و «امتحان» توجه نماییم.

کمال حد یقف (توقف) ندارد. کمال که به حدی محدود و متوقف گردد، به جز نقص چیزی نیست. به عنوان مثال کسی نمی‌تواند معین کند و بگوید که سقف و حد کمال زیبایی، علم، قدرت، جود، حیات و … چقدر است؟ خداوند هستی محض (کمال مطلق) است و حرکت به سوی اوست و او نیز محدود نیست که بگوییم کسی رسید و یا سقفی برای تقرب به خود تعیین ننموده که بگوییم کسی به آخرش رسید. لذا کمال همیشه و همیشه ادامه دارد. چون خدا محدود نیست. به همین خاطر حتی انبیای الهی که انسان کامل هستند، در یک سطح نیستند و طبق فرموده‌ی خدا در قرآن کریم، برخی از آنها نسبت به برخی دیگر فضیلت «برتری» دارند.

اما «امتحان» یعنی چگونگی گذران یک مرحله، جهت ورود به مرحله‌ی بعد. لذا انسان تا در دار دنیاست و با اختیار و اراده در به فعلیت رساندن قوه‌ها و استعدادهای خود تلاش می‌کند، امتحان هست. یعنی آن چه برایش پیش می‌آید، با هر چه مواجه می‌گردد، هر تفکر، عمل و گفتار او امتحان است. یعنی باید از آن مرحله با موفقیت عبور کند تا به مرحله‌ی بالاتر برسد.

پس از مرگ نیز هم اختیار و اراده هست و هم تداوم رشد و کمال [چرا که چنان چه بیان شد، سیر الی الله حد یقف ندارد]، اما چون همه چیز مشهود است، انسان بر سر دو راهی‌ها قرار نمی‌گیرد تا امتحان شود و اراده‌ی او جز به اراده‌ی الهی تعلق نمی‌گیرد. هر چه اختیار می‌کند، همان است که خدا اختیار نموده است.

? احکام روزانه ?

«سلام به نامحرم»

? پرسش
آیا سلام کردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جایز است؟

?پاسخ
همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشکال ندارد.

تبصره. اگر جنس مخالف، دختر جوان باشد، بهتر است به او سلام نکند تا از افتادن در گناه، در امان باشد.

? ?

?سوال
علت چيه وقتي نماز می‌خوانم از خواندن نماز و عبادت خداوند لذت نمی‌برم؟

? پاسخ
از اينکه نماز در زندگي‌تان مهم است و در فکر لذت بردن از معنويات هستيد خوشحاليم. قطعاً بايد خدا را بر اين نعمت بزرگ شکرگزار باشيد.

براي لذت بردن از عبادت بايد ابتدا جنبۀ معرفتي تقويت شود، يعني نسبت به اعمالي که انجام مي‌دهيد علم و آگاهي پيدا کنيد. در مرحله بعد اقدام به انجام آن به نحو نيکو برآيد. هر عملي که همراه بامعرفت باشد، حتماً بانشاط هم خواهد بود.

البته لذت بردن از عبادات نياز به مراقبت، توجه به خدا و انجام امور مقدماتي، از قبيل استراحت کافي يا تغذيه درست دارد. سعي کنيد قبل از عبادت لحظاتي را به تفکر و تأمل در جهان هستي و رابطه انسان باخدا و فلسفه عبادتي که مي‌خواهيد انجام دهيد، بپردازيد. اين تفکر براي شما نشاط در عبادت مي‌آورد. در دعاها و زيارت‌نامه‌ها نيز از خدا بخواهيد که اين توفيق را به شما عطا کند. همان‌گونه که در دعاي «عالية‌المضامين‌» مي‌خوانيد: «و تُحَبِّب الَي‌َّ عبادَتَک‌َ و المواظَبَة‌َ عليها و تُنَشِّطَنِي لَها و تُبَغِّض‌َ اِلَي‌َّ مَعاصِيَک و مَحارمک …; پروردگارا عبادت و طاعتت را محبوبم گردان! به آن‌، با توجه و با شوق و نشاطم گردان! از هر چه معصيت و حرام توست، مبغوض و متنفرم ساز!».

عواملي که مي‏تواند نماز را براي انسان لذت‌بخش کند:

أ) قبل از نماز خود را مستعد و مهياسازيد؛ يعني، قدري به خود تلقين کنيد: درصدد نيايش و نماز هستم. سعي کنيد افکار متفرق را از ذهن دور کنيد.

ب) حتي‌الامکان در بهترين وقت نماز بخوانيد؛ مثلاً، با کسالت - خستگي و خواب‌آلودگي - وارد نماز نشويد. «لا تقربوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى».

ج) در محيط پرسروصدا و آشوب به نماز نايستيد، بلکه محيط آرام و با فراغتي را انتخاب کنيد.

د) در حين نماز مصمّم بر مراقبت باشيد؛ اگر افکار ديگري به ذهنتان هجوم آورد، به آن توجه نکنيد تا از دام آن برهانيد.

ه) طلب صفاي دل از خدا. در اين زمينه بسيار به‌جا است که با امام سجاد عليه‌السلام هم‌نوا گشته و مناجات شاکين را بخوانيد (مفاتيح‌الجنان، مناجات خمسه عشر).

مطالعه کتاب «حکمت عبادت و اسرار عبادت» نوشته آيت‌الله جوادي آملي‌، مي‌تواند کمکتان کند.