ساقی کوثر

?شرح خطبه بیست و ششم نهج البلاغه توسط استاد محمد علی انصاری

✨ و اَنْتُمْ مَعْشَرَ الْعَرَبِ عَلى شَرِّ دِين، وَ فى شَرِّ دار، مُنيخُونَ بَيْنَ حِجارَة خُشْن، وَ حَيّات صُمٍّ، تَشْرَبُونَ الْكَدِرَ، وَ تَأْكُلُونَ الْجَشِبَ، وَ تَسْفِكُونَ دِماءَكُمْ، وَ تَقْطَعُونَ اَرْحامَكُمْ، الاَْصْنامُ فيكُمْ مَنْصُوبَةٌ، وَالاْثامُ بِكُمْ مَعْصُوبَةٌ.

?و شما ای‌گروه عرب، بر بدترین آیین در بدترین سرای بودید. در میان سنگ‌های سخت و مارهای کر جای داشتید. (آب) آلوده می‌نوشیدید و (غذای) ناگوار می‌خوردید و خون‌هایتان را می‌ریختید و از خویشاوندانتان می‌گسیختید. بتان در میان شما برپاداشته و گناهان با شما پیوند خورده بود.

شرح خطبه٢٦

? سوال
مي خواستم ببينم در روز هاي قمر در عقرب مي توانيم وسيله اي را بفروشيم چون براي پرداخت بدهي ناچار شديم اینکار را انجام دهیم؟

? پاسخ
قمر در عقرب مورد تاييد روايات است و البته فقط چند مورد است که انجام دادن آن در اين زمان مکروه شمرده شده است وآن موارد هم ازدواج، مسافرت است. بنابراين کراهت انجام عمل در زمان قمر در عقرب شامل مورد خريد و فروش نمي شود و انشاالله اشکالي ندارد.

نکته ديگر اين که انجام دادن آن اعمال در زمان قمر در عقرب، مکروه است نه حرام؛ يعني اين گونه نيست که اگر آن اعمال انجام شود حتما شخص ضرري مي بيند به عبارت ديگر اين گونه روايات در مقام بيان علت تامه نيستند يعني اينطور نيست که اگر مثلا در ايام قمر در عقرب انعقاد نطفه صورت گرفت حتما به فرزند آسيبي مي رسد بلکه اين روايات در مقام بيان اقتضاي امکان و احتمال هستند.

? «برخورد شایسته با مردم!» ?

?حضرت علیه علیه السلام، آنگاه که محمد بن ابی بکر را برای ولایت مصر می فرستاد، وی را در مورد رعایت حال مردم آن جا چنین دستور فرمود:

«فَاخْفِضْ لَهُمْ جَنَاحَکَ وَ أَلِنْ لَهُمْ جَانِبَکَ وَ اُبْسُطْ لَهُمْ وَجْهَکَ وَ آسِ بَیْنَهُمْ فِی اَللَّحْظَهِ وَ اَلنَّظْرَهِ حَتَّى لاَ یَطْمَعَ اَلْعُظَمَاءُ فِی حَیْفِکَ لَهُمْ وَ لاَ یَیْأَسَ اَلضُّعَفَاءُ مِنْ عَدْلِکَ عَلَیْهِمْ فَإِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى یُسَائِلُکُمْ مَعْشَرَ عِبَادِهِ عَنِ اَلصَّغِیرَهِ مِنْ أَعْمَالِکُمْ وَ اَلْکَبِیرَهِ وَ اَلظَّاهِرَهِ وَ اَلْمَسْتُورَهِ فَإِنْ یُعَذِّبْ فَأَنْتُمْ أَظْلَمُ وَ إِنْ یَعْفُ فَهُوَ أَکْرَمُ … » (نهج البلاغه، نامه 27)

شانه هایت را برای آنها بخوابان -با غرور و تکبر نزد آن ها منشین- با آنها با ملایمت رفتار کن، در مقابل آنها با چهره ی باز برخورد کن. در نگاه خود با آن ها بینشان تفاوت نگذار و نگاه هایت را بین فقیر و غنی یک نواخت بدار، تا بزرگان و قدرت مندان از ظلم و ستم تو، بر بینوایان به نفع خود طمع نکنند. -به نام تو به بهانه ی تو، بر آسیب پذیرها سخت نگیرند و مردم هم از نحوه برخورد جبارانه تو، تو را ظالم تصور نکنند- و درماندگان هم از عدل و درستکاری تو ناامید نگردند، زیرا -ای گروه بندگان- خداوند از اعمال ریز و درشت شما، و از اعمال آشکار و پنهان شما پرسش خواهد کرد، پس اگر عذاب کند از زیادی ظلم و ستم شماست و اگر ببخشید او بسیار کریم و بزرگوار است.

? حدیث روز ?

امام صادق علیه السلام : «مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا لَهُ ظَالِمَانِ لَمْ يَقْبَلِ اَللَّهُ تَعَالَى لَهُ صَلاَةً.»

«هر که به پدر و مادر خود، گرچه به وی ستم کرده باشند، با نگاه دشمنانه بنگرد؛ خداوند از او نمازی را نمی پذیرد.»

? منبع : الکافی/ ج2 / ص349

«مشورت و شفافیت»

? امام علی علیه السلام می فرماید:

«وَ إِنْ ظَنَّتِ الرَّعِيَّةُ بِكَ حَيْفاً فَأَصْحِرْ لَهُمْ بِعُذْرِكَ وَ اعْدِلْ عَنْكَ ظُنُونَهُمْ بِإِصْحَارِكَ فَإِنَّ فِي ذَلِكَ رِيَاضَةً مِنْكَ لِنَفْسِكَ وَ رِفْقاً بِرَعِيَّتِكَ وَ إِعْذَاراً تَبْلُغُ بِهِ حَاجَتَكَ مِنْ تَقْوِيمِهِمْ عَلَى الْحَقِّ» (نهج البلاغه، نامه 53)

اگر مردم به تو گمان سوء پیدا کردند و پنداشتند که تو بیت المال را حیف و میل می کنی یا در بعضی کارها ناتوان و یا این که عمداً رسیدگی نمی کنی و… مشکل و موضوع را با آنها در میان بگذار و با این کار، ذهن و اندیشه آن ها را نسبت به خودت هموار و سالم قرار بده، که مردم را در جریان امر قراردادن فوایدی دارد؛ از جمله این که:

بیشتر مواظب عمل کرد خویش خواهی شد [ آن گاه که می بینی باید مردم در چند و چون امور قرار بگیرند پس تلاش می کنی از کجروی و رفتارهای نادرست خودداری کنی] و همچنین این کار موجب می شود با زیرمجموعه خود و مردم، دوست و رفیق صمیمی باشی -که این رفاقت، قوی ترین ابزار برای حاکمان و مدیران می باشد، و باز موجب خواهد شد که عذر و دلایل تو را در امور مورد تهمت بپذیرند و به تو گمان سوء نبرند.

? منبع : مدیران و اخلاق اسلامی / 49