ساقی کوثر

?گسترش دامنه حقوق

┄┄┅═✧❁???❁✧═┅┄
#نهج‌_البلاغه

?امام عليه السلام در آغاز اين خطبه همه ياران خود را به اتحاد و انضباط از طريق بيان حقّش بر امّت دعوت مى کند و مى فرمايد:

? خداوند سبحان براى من بر شما حقى قرار داده که آن سرپرستى امور شماست و در مقابل، براى شما نيز حقى بر من قرار داده; مانند حقى که من بر شما دارم

✨أمَّا بَعْدُ; فَقَدْ جَعَلَ اللّهُ سُبْحَانَهُ لِي عَلَيْکُمْ حَقًّا بِوِلاَيَةِ أَمْرِکُمْ، وَ لَکُمْ عَلَيَّ مِنَ الْحَقِّ مِثْلُ الَّذِي لِي عَلَيْکُمْ

✍️امام عليه السلام در اين جمله به مسئله مهمى در باب حکومت اسلامى اشاره مى کند که در حکومت اسلامى در واقع مرکّب از دو حق متقابل است: حق زمامداران بر مردم و حق مردم بر زمامداران که هر دو سنگين و پرمسئوليت است.

?سپس به قاعده اى کلّى و بسيار فراگير در فرهنگ اسلامى، اشاره کرده، مى افزايد:

? «حق در مرحله بيان، از هر چيز وسيع تر است و همه از آن دفاع مى کنند; ولى در مرحله عمل از هر چيز سخت تر و پيچيده تر است (چرا که) حق به نفع کسى جريان نمى يابد مگر اينکه در برابر آن حقى به گردن او قرار مى گيرد (و مسئوليتى براى او به وجود مى آورد) و حق بر گردن کسى نمى آيد مگر اينکه به نفع او حقى بر ديگرى خواهد بود»;

? فالْحَقُّ أَوْسَعُ الاَْشْيَاءِ فِي التَّوَاصُفِ وَ أَضْيَقُهَا فِي التَّنَاصُفِ، لاَيَجْرِي لاَِحَد إِلاَّ جَرَى عَلَيْهِ، وَ لاَ يَجْرِي عَلَيْه إِلاَّ جَرَى لَهُ

?در واقع امام عليه السلام در اين عبارت به دو نکته اشاره مى فرمايد:
?نخست اينکه همه انسانها با واژه حق آشنا هستند و هر کس دم از طرفدارى حق مى زند و براى حفظ منافع خود زير چتر اين واژه قرار مى گيرد، در حالى که هنگام عمل، براى اداى حقوق ديگران بسيار سخت گير است، گويى حق را يک طرفه مى داند،

✔️لذا امام عليه السلام در بيان نکته دوم به اين اصل اساسى اشاره مى فرمايد که در هيچ مورد حق يک جانبه وجود ندارد; در همه جا بدون استثنا اگر حقّى براى کسى قرار داده شود طرف مقابل نيز حقّى بر او پيدا مى کند; مثلا استاد بر شاگرد خود حق دارد، زيرا او را تعليم داده و تربيت آموخته است. به يقين شاگرد نيز بر استاد حق دارد،

? #خطبه ۲۱۶