ساقی کوثر

در هفته تعلیم و تعلم قرار داریم هفته ای که متعلق به سه استاد بزرگ است و هرکدام دارای شاخصه های الگویی ارزشمندی هستند و هرکدام برای دفاع از فرهنگ متعالی اهل البیت سرمایه های وجودی خود را در طبق اخلاص گذاشته  و تقدیم راه دوست کردند و خود و اثراتشان تا ابد پاینده است: یکی شیخ صدوق است و دیگری شیخ کلینی کهخ از صاحبان کتب اربعه هستند و دیگری فرزند خلف آنها مطهری است.

این هفته پربرکت را به همه عزیزانی که در وادی تعلیم و تعلم خالصانه تلاش می کنند تبریک و تهنیت عرض می کنم

انشاءالله بتوانیم با پیروی از سیره و منش این بزرگان گامی کوچک در این زمینه برداریم.

معرفی اجمالی شیخ صدوق و شیخ کلینی

شیخ صدوق

محمدبن علي بن حسين بن بابويه قمي مشهور به( شيخ صدوق ) در سالهاي ۳۰۶ يا ۳۰۷ هجري قمري در خاندان علم و تقوي در شهر مذهبي قم ديده به جهان گشود. پدر بزرگوار شيخ صدوق ،علي بن حسين بن موسي بن بابويه از علما و فقهاي بزرگ زمان خود بود.گرچه در آن روزگار، عالمان و محدثان بسياري در قم مي زيسته اند ولي پرچم هدايت و مرجعيت بر دوش اين عالم عابد و محدث زاهد يعني علي بن بابويه (پدر شيخ صدوق ) بوده است .

جلالت شان و منزلت اين عالم رباني تا بدان پايه رسيد که امام حسن عسگري (ع) طي نامه اي، او را با لقب(شيخ ) ، (فقيه ) ،(معتمد) مورد خطاب قرار داده و توفيقات او را براي کسب رضاي پروردگار درخواست کرد.

تاليفات شيخ صدوق:

۱- من لا يحضره الفقيه  ۲- کمال الدين و اتمام النعمه ۳- کتاب امالي ۴- کتاب صفات شيعه ۵- کتاب عيون الاخبار امام رضا عليه السلام ۶- کتاب مصادقه الاخوان ۷- کتاب خصال ۸- کتاب علل الشرايع ۹- کتاب توحيد ۱۰- کتاب اثبات ولايت علي عليه السلام ۱۱- کتاب معرفت ۱۲- کتاب مدينه العلم ۱۳-کتاب مقنع در فقه ۱۴- کتاب معاني الاخبار ۱۵- کتاب مشيخته الفقيه ۱۶- کتاب عيون الاخبار

شيخ ابو جعفر محمد بن بابويه قمي معروف به شيخ صدوق پس از هفتاد و چند سال زندگاني پرافتخار و انجام مسافرتهاي طولاني و تصنيف ۳۰۰ جلد کتاب با ارزش، سرانجام در سال ۳۸۱ ه. ق، در شهر ري چشم از جهان فرو بست و آرامگاهش امروز در شهر ري به نام ابن بابويه مشهور و موردتوجه شيعيان است.

شیخ کلینی

19 اردیبهشت مزین به نام محدث بزرگ شیخ کلینی است.

مشهورترین دانشمند فقیه و محدّث نامی شیعه، در نیمه اول سده چهارم هجری، ثقة الاسلام محمّد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی، معروف به کلینی یا «شیخ کلینی» است. کلینی، اصالتاً ایرانی و از روستای کلین واقع در 38 کیلومتری شهر ری و ناحیه جنوب غربی جاده قم ـ تهران، نزدیک حسن آباد کنونی است. به همین جهت، او را به لقب رازی، منسوب به ری هم می خوانند. ثقة الاسلام کلینی در عصر امام حسن عسکری(ع) متولد شد، و با چهار سفیر و نماینده خاص امام زمان(عج) که در طول غیبت کوتاه آن حضرت، رابط بین شیعیان و امام زمان(عج) بودند، هم عصر بود. با این که آن چهار تن، از فقها و محدثان بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر می شناختند، ولی کلینی، مشهورترین شخصیت عالی مقامی بود که در آن زمان، میان شیعه و سنی با احترام می زیست و به صورت آشکار به ترویج مذهب حق و نشر معارف و فضایل اهل بیت(ع) همت می گماشت.

کلینی، در امانت و عدالت، تقوا و فضیلت، حفظ و ضبط احادیث ـ که همه از شرایط یک فرد محدّث موثّق جامع الشرایط بوده است ـ مانند نداشت. به گفته علاّمه محمّد تقی مجلسی: وی، در میان تمام دانشمندان ما و آنها که از او روایت کرده اند، همچنین در نظم و ترتیب کتابش الکافی» بی نظیر بوده، و این مزایا دلیل است که وی از جانب خداوند متعال تاییدات خاصی داشته است.

تالیفات شیخ کلینی(ره)

1- کتاب «رسائل الائمة» - درود بر آنان - که سید - بن طاووس مطالبی از آن را در کتاب «کشف المحجة» آورده است.

3- کتاب «الرد علی القرامطة»

4- کتاب «ما قیل فی الائمة من الشعر»

5- کتاب «الرجال»

6- کتاب «تعبیر الرؤیا»

7- کتاب «الکافی» .علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب «الذریعة »، ج 17، ص 245 به توصیف کتاب «الکافی» پرداخته و چنین گفته است:

این کتاب یکی از مهمترین کتابهای چهارگانه است که مبتنی بر اصول قابل اعتماد است و کتابی همانند آن در نقل و روایت احادیث از پیامبر اکرم و امامان - درود خدا بر آنان - به رشته تحریر در نیامده است.

این کتاب مشتمل برسی و چهار رساله و سیصد و بیست و شش باب است که شیخ کلینی آن را در دوران غیبت صغرای امام زمان - درود بر وی - در طول مدت بیست سال تالیف کرده است.

کتاب مذکور دارای سه بخش است:

1- اصول کافی 2- فروغ کافی 3- روضه کافی

کتابهای چهارگانه شیعه

کتب حدیث معروف شیعه و مؤلفان آنها

نخستین مجموعه کامل از احادیث شیعه

سیری در اسناد احادیث کافی

الروضه

النوادر اشعری مصدر حدیثی الکافی کلینی