ساقی کوثر

 از نظر اسلام آزادی  خارج از مسیر حق و صراط مستقیم الهی، آزادی نیست; بلکه قید و بندی به ظاهر آزادی است، که اسلام بسیاری از انسانهای به ظاهر آزاد را برده می داند; بردگانی که اسیر هوای نفس گشته اند و طعم شیرین آزادی واقعی را که در پرتو بندگی خداوند یکتا حاصل می گردد نچشیده اند .

در مکتب اسلام آزادی دو نوع است:آزادى تكوينى و تشريعى.

آزادی تکوینی به این معناست که در نظام آفرینش، انتخاب راه و عقیده اجبارپذیر نیست و انسان به حسب خلقتش موجودی دارای شعور و اراده بوده، در انجام و ترک فعل و انتخاب و اختیار خود آزاد است و البته در اصل این اختیار مجبور و ناچار است؛ به عبارتى صحيح‏تر مضطر و ناچار است.

آزادی تشریعی: لازمه آزادى تكوينى يك آزادى ديگر است و آن آزادى تشريعى (قانونى) است كه فرد در زندگى اجتماعيش به آن آزادى تمسك مى‏كند و آن اين است كه از ميان انواع طرقى كه براى زندگى اجتماعى هست طريق دلخواه خود را انتخاب كند و هر جور كه دلش مى‏خواهد عمل كند و احدى از بنى نوع او حق ندارد بر او استعلاءبیابد. در آزادی تشریعی تکالیف و قوانین شرعی متوجه انسان است و انسان در برابر این قوانین مسئول است .

به حکم عقل و قوانین حاکم بر اجتماع این آزادی مدنی دو قید دارد:

جهت اول اينكه: اجتماع وقتى از افراد تشكيل مى‏يابد كه يك فرد به ساير افرادى كه با او تعاون دارند حقوقى را بدهد كه آنها آن حقوق را به وى داده ‏اند، و حقوق آنان را محترم بشمارد تا آنها نيز حقوق وى را محترم بشمارند و اين حقوق متقابل اينطور تاديه مى‏شود كه اين فرد براى مردم همان عملى را انجام دهد كه مردم براى او انجام مى‏دهند و همان مقدار براى مردم سودمند باشد كه از مردم سود مى‏برد و همان مقدار مردم را محروم از آزادى بداند كه خود را محروم مى‏داند، نه اينكه مردم را محروم بداند ولى خود را آزاد و افسار گسيخته بپندارد، پس يك فرد از مجتمع حق ندارد هر كارى كه دلش مى‏خواهد بكند و هر حكمى كه دوست دارد براند، بلكه او در موردى حر و آزاد است كه به حريت ديگران تنه نزند و مزاحم آزادى ديگران نباشد، پس در حقيقت اين محروميت از آزادى، محروميت از بعضى آزاديها است براى رسيدن به آزادى‏هايى ديگر.

جهت دوم اينكه: مجتمع تشكيل نمى‏شود و دوام نمى‏يابد مگر وقتى كه سنن و قوانينى در آن جارى باشد، قوانينى كه مردم دور هم جمع شده، آن را پذيرفته باشند و اگر همه آنان آن را نپذيرفته باشند حداقل اكثر مردم آن را قبول كرده و خود را تسليم در برابر آن دانسته باشند، قوانينى كه منافع عامه مردم را به حسب آن حياتى كه اجتماع دارد ضمانت كند، چه حيات متمدن و پيشرفته، و چه منحط و پست و مصالح عالى اجتماع مردم را حفظ نمايد.

بنابراین انسان در مقايسه با همنوعانش در مواردى آزاد است كه مربوط به شخص خودش باشد و اما در مواردى كه پاى مصلحت ملزمه خود او و بالاخص مصلحت ملزمه اجتماع و عامه مردم در كار باشد و علل و اسباب او را به مصالحى و به مقتضيات آن مصالح هدايت كند در آنجا ديگر به هيچ وجه آزادى اراده و عمل ندارد و در چنين مواردى اگر كسى و يا كسانى او را به سوى سنت و يا هر عملى كه قانون و يا مجرى قانون و يا فردى ناصح و متبرع آن را موافق با مصالح انسانيت تشخيص داده دعوت كند و به اصطلاح امر به معروف و نهى از منكر نمايد و

پس خداى سبحان حاكم على الاطلاق و مطاع بدون قيد و شرط است هم چنان كه خودش فرمود:” إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ"(ترجمه الميزان، ج‏10، ص: 557)

نتیجه بنا بر اين از مطالبى كه گفتيم روشن شد كه: اولا بنا گذاشتن بر آزادى بیان به طور مطلق، امرى است كه صريحا مخالف حق فطرى و مشروع انسان است، ثانيا آن آزادی بیانی که اسلام معتبرش دانسته حقى است كه با قوانين فطرت مطابقت دارد، و آن عبارت است آزادی در بیان اندیشه و اعتقادات فردی بدون اینکه به حق فرد یا حقوق مدنی تعرضی صورت گیرد.

شبهات فراوانی در خصوص اقدامات صحیح حاکمیتی در فضای مجازی مطرح شده است که شاید عدد آنها از سیصد شبهه نیز افزون شود. ما قصد داریم در مباحث خودمان این شبهات را مطرح کرده و به آنها پاسخ بگوییم مخاطبان و طلاب گرامی اگر شما پاسخی علاوه بر پاسخ ما به ذهنتان رسید لطفا نظراتتان را بفرمایید.

شبهه اول شبهه آزادی بیان هست برخی فکر می کنند وجود پیام رسان های خارجی در کشور ما راهی برا ی آزادی بیان هست و بنابراین با حرفهایی مثل موارد زیر بدون توجه عمیق مورد غفلت واقع می شوند:

§     تلگرام صدای ملت است.

§     تلگرام باعث کشف دزدیها است. حقوق‌های نجومی از طریق همین شبکه‌ها افشا شد.

§     تلگرام جایی است که حرف دل ملت بدون سانسور گفته می‌شود.

§     آیا تلگرام غیر امنیتی است یا انباشت نارضایتی در جامعه ۴۵ میلیون نفری؟! شما با بستن تلگرام باعث می‌شوید که 45 میلیون نفر نتوانند نارضایتی خود را بیان کنند!

§     یعنی به خاطر ناتوانی در حل مشکلات مردم، راههای ارتباطی را ببندیم که مردم نتوانند به فساد و کم کاری اعتراضات گسترده بکنند؟

§     پیام‌رسان‌ها وسیله‌ای برای تخلیه انتقادات و انرژی است، بیشتر مطالب مطرح طنز است که فشار افراد را کم می‌کند.

§     تداوم فیلتر تلگرام می‌تواند به برخی بدگمانی‌ها درباره فقدان آزادی بیان در کشور دامن زدن به عامل سوءاستفاده رسانه‌های بیگانه شود.

§      در تلگرام می توان خطاهای مسئولین را مطرح کرد.

پاسخ:

حتی اگر همه موارد فوق درست باشد، اول اینکه : تلگرام محل امنی برای اثبات حق نیست؟ چون مدیریت تلگرام و نفوذی های آن نمی گذارند صدای حق به گوش همه برسد. آنها آن طور که خودشان بخواهند حرف های ما را سانسور می کنند و پخش می کنند. بنابراین این آزادی بیان و احقاق حق در تلگرام به صورت کامل صورت نمی گیرد.

دوم اینکه :حتی اگر بگوییم آزادی بیان در تلگرام منافعی دارد؛ ولی این آزادی، منجر به هرج و مرج و بی قانونی می شود؛قطعاً ضررهای بی­قانونی در قبال این منفعت حداقلی، بسیار بیشتر است.

·       سوم این که حتی اندیشمندان غربی نیز آزادی بیان را مطلق و بی‌ضابطه نمی‌دانند، برای نمونه، آن را مقید می‌کنند به این امر که مخلّ آزادی دیگران نباشد.

·       با نگاهی عمیق تر می توان گفت که تلگرام تهدید کننده و محدود کننده آزادی است. دیکاتوری حاکم بر تلگرام از سوی غرب، اختلاف افکنی، رواج بی بند و باری، ارائه محتوای های خلاف عقل و شرع دقیقا مخالف آزادی عقیده، مخالف آزادی مدنی ومخالف فطرت است.

·       در این فضا حقوق آزادی بیان و حریم خصوصی افراد در خطر قرار می گیرد. در این فضا آزادی بیان بدون مسئولیت پذیری صورت می گیرد؛ زمینه برای تهمت و آبروریزی و ضایع شدن حق الناس وجود دارد آیا این آزادی بیان را خود کشورهای غربی می پسندند. در حالیکه در خود آمریکا برای آزادی بیان قوانینی وجود دارد.

·       اسلام و همه مکاتب دیگر آزادی مطلق را قبول ندارند و تمام قانونهای دنیا برای آزادی حد و مرزی قائلند.

·       بنابراین از نظر اسلام آزادی که خارج از مسیر حق و صراط مستقیم الهی باشد آزادی نیست; بلکه قید و بندی به ظاهر آزادی است، که اسلام بسیاری از انسانهای به ظاهر آزاد را برده می داند; بردگانی که اسیر هوای نفس گشته اند و طعم شیرین آزادی واقعی را که در پرتو بندگی خداوند یکتا حاصل می گردد نچشیده اند . در قسمت بعدی به تکمیل بحث می پردازیم.

ادامه دارد…

امروز در دعای روز دوشنبه از خدا خواستیم که هر حقی از بندگانش بر گردن ما هست بر ما ببخشد:

از تو می خواهم حقوق بندگانت را که بر عهده دارم از تو درخواست می‌کنم، پس هر بنده‌ای از بندگانت و هر کنیزی از کنیزانت که او را نزد من حقی پایمال شده باشد که در آن به جان یا آبرو یا مال یا خانواده‌اش یا فرزندش ستم روا داشته‌ام یا غیبتی از او کرده‌ام یا بر اثر میل خود یا خواهش دل یا تکبّر یا غضب یا خودنمایی یا تعصّب بر او باری نهاده‌ام، این بنده یا کنیزت غایب باشد یا حاضر، زنده باشد یا مرده و دستم کوتاه شده و وسعم نمی‌رسد از پرداخت آن حق یا طلب حلالیت از او.

یکی از حقوقی که این روزها بردوش اکثر ما سنگینی میکند حق الناس در فضای مجازی است: در این فضا حق الناس دارای ابعاد بسیار وسیعی  دارای ابعاد است: در این فضا ممکن است حق آبرویی افراد، حق اعتقادی، حق ناموسی، حق گمراه شدن جوانان، تباهی ارزشها، از هم پاشی خانواده ها… و هزران حق دیگر در سطحی وسیع تر از فضای فیزیکی ضایع شود اما توجهی به آن نمی شود:

اما در مقابل این حق الناس ها چه کسانی مسئولند. می توان گفت همه کسانی که می توانستند جلوی ضایع شدن حقوق مردم را بگیرند همه مسئولند. از وزارت ارتباطات، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اپراتورهای خدمات رسان، نمایندگان مجلس، نیروی انتطامی، وحتی مردمی که می توانند مطالبه کنند شبکه ملی اطلاعات و فضای پاک را و مطالبه نکردند.

اگر امروز کسی از روی جهل به گمراهی کشیده شود همه اینها حق الناس به گردن دارند و باید جواب گو باشند.

چرا قانونی برای مرزهای فضای مجازی وجو دارد مرز بین پیر و جوان، کودک و بزرگسال ، چرا اینترنتی مبتنی بر جنس و سن به مردم نمی دهند.

…ادامه دارد.

با سلام و عرض ادب ایام شهادت امام حسین علیه السلام و  ایام شهادت دهه آخر صفر

… با نگاهی به تاریخ در می یابیم که بسیاری از افراد در اثر بی دقتی پا را کج نهاده و در ورطه گمراهی افتاده اند و پشیمانی هم سود به حالشان نداشته است. می توان گفت که بیصیرتی عامل گمراهی آنهاست.

در دنیای امروزی سه عامل مهم همواره گریبانگیر افراد است: فردگرایی، لذت طلبی و سودگرایی

فردگرایی موجب می شود که انسان همه چیز را برای خودش بخواهد حتی در امور معنوی، بنابراین بین هدف و وسیله خلط ایجاد شده و گاهی بدون توجه به هدف فقط وسیله را طلب می کند.

لذت طلبی هم موجب می شود که انسان به سهل طلبی و بی تفاوتی دچار شده و همواره به دنبال کارهای ساده و آسان باشد و راحت طلب بار بیاید مقام رهبری در این باره می فرمایندآدم انقلابی آدمی است که بین کار سخت و آسان، سخت را انتخاب کند.

سودگرایی هم موجب می شود که انسان به دنبال اکثریت برود و سودی که به اکثریت می رسد به او هم برسد بدون توجه به حق یا باطل بودن آن.

با توجه به موانع فوق اگر کسی چنین منطقی داشته باشد و در صحنه آزمایش کربلا قرار گیرد به کدام سمت خواهد رفت. یادمان باشد آن صحنه ها تکرار می شود و خواهد شد و اما ما به کدام سمت خواهیم رفت….

الهی ثبت اقدامنا علی دینک.